De leerling die je hebt uitgenodigd heeft last van te weinig prikkels.
START:
“Welkom bij je geheime missie! Dit is een speciale plek waar we kunnen oefenen om je energie te laten stromen en je helemaal aanwezig te voelen. Soms voelt het in de klas misschien alsof je wat extra hulp nodig hebt om je alert en betrokken te voelen, klopt dat? Hier gaan we ontdekken wat jou helpt om wakker en enthousiast te blijven, zodat je lekker mee kunt doen en alles om je heen beter kunt volgen.”
Vragen stellen:
Kies een paar vragen om de leerling meer inzicht te geven in zijn gedrag en behoeften zijn:
- “Hoe voel je je als we in de klas met iets bezig zijn? Vind je het dan moeilijk om echt op te letten?”
- “Wat helpt jou om je energie te voelen en meer wakker te zijn?”
- “Zijn er momenten dat je je heel actief en betrokken voelt? Wat doe je dan?”
- “Wat vind je fijn om te doen als je merkt dat je aandacht een beetje wegdrijft?”
- “Wat denk je dat we hier samen kunnen oefenen om jou te helpen meer energie en focus te krijgen?”
Deze vragen helpen de leerling om bewust te worden van hun eigen energie- en aandachtspatronen en geven hen ruimte om na te denken over wat ze nodig hebben om alerter te blijven. Zo voelt de geheime missie als een persoonlijke en positieve ervaring die hen helpt om beter met hun behoeften om te gaan.
Stap 1 Activeren
SOLO: Een ondergeprikkelde leerling mag lichamelijk en fysiek worden wakker geschut. Begin met de Goriladans: Zit op een stoel of gehurkt op de grond. Til om de beurt je voeten op en stamp op de grond. Eerst zachtjes en dan steeds iets harder. Sla nu met je ene hand op de grond en dan de andere hand. Herhaal een paar keer om en om. Sla nu beide handen zacht op de grond en steeds iets harder. Trommel op je voeten, onderbenen, bovenbenen, buik en dan ga je staan en sla je als een echte gorilla op je borst.
Variatie: Herhaal de oefening en speel met hard en zacht. Je kan de leerling ook geluiden laten maken van apen en gorillas. Als docent doe je natuurlijk gezellig mee!
SAMEN: Heeft de leerling een klasgenoot meegevraagd dan kan je de volgende activerende oefening doen. Laat de leerlingen met de ruggen tegen elkaaraan zitten. Til om de beurt je voeten op en stam op de grond. Eerst zachtjes en dan steeds iets harder. De leerlingen houden met de ruggen contact. Sla nu met je ene hand op de grond en dan de andere hand. Herhaal een paar keer om en om. Sla nu beide handen zacht op de grond en steeds iets harder. Trommel op je voeten, onderbenen, bovenbenen, buik en dan gaan ze samen staan. Let op, laat de leerlingen de ruggen tegen elkaar aan duwen zodat ze contact met elkaar blijven houden. Je kan ze ook weer laten zitten. Dit geeft extra prikkels en is leuk om te doen. Sluit af door als een echte gorilla op de borst te slaan.
Je kan de leerlingen hun ogen laten sluiten om te laten navoelen welke sensaties er allemaal aanwezig zijn in het lichaam.
Vragen:
- “Wat merkte je op?”
- “Wat vond je moeilijk of makkelijk?”
- “Wat heeft je verrast?”
- “Voelde je meer rust of onrust?”
- ….
STAP 2 Mindful activiteit tijdens verhaal
Laat de leerling tijdens het verhaal zijn handen tegen elkaar drukken met de vingers naar het plafond of tegen de handen van de andere leerling. Op het moment dat de leerling merkt dat hij zich ongemakkelijk voelt of zijn gedachten afdwalen laat je de leerling op de inademing de handen tegen elkaar duwen, op de uitademing ontspannen de handen weer. Dit kan de leerling helpen om zich juist beter te concentreren.
Je kan deze oefening ook oefenen zonder dat je een verhaal voorleest. De leerling wordt zich meer bewust en leert wat hij kan doen wanneer hij meer prikkels nodig heeft om zich te concentreren.
Verhaal:
Maxime zat aan zijn bureau, dit keer met een boek voor zich. Hij probeerde te lezen, maar zijn gedachten dwaalden telkens af. Eerst dacht hij aan het voetbaltoernooi van volgende week, daarna hoorde hij ineens de vogels buiten fluiten en vervolgens dwaalde zijn blik naar de posters op de muur. Hoe harder hij zich probeerde te concentreren, hoe meer dingen er in zijn hoofd opdoken die niets met het lezen te maken hadden.
Waarom kan ik me toch nooit goed focussen? dacht Maxime gefrustreerd. Waarom schieten mijn gedachten altijd alle kanten op?
Net op dat moment voelde hij een zachte bries langs zijn gezicht. Toen hij opkeek, zag hij Slaaapie, het rustige aapje uit de jungle, die op de rand van zijn bureau zat met een kalme blik in zijn ogen.
“Dag Maxime,” zei Slaaapie vriendelijk. “Wat is er aan de hand? Ik zie dat je wat moeite hebt met je aandacht.”
Maxime zuchtte. “Ik probeer te lezen, maar mijn hoofd zit vol met andere dingen. Elke keer denk ik weer aan iets anders, en ik weet niet hoe ik mijn aandacht erbij moet houden.”
Slaaapie knikte en glimlachte begripvol. “Dat herken ik,” zei hij. “Weet je, onze aandacht werkt net zoals spieren. Hoe vaker je het oefent, hoe sterker het wordt. En ik kan je iets leren dat je helpt om je aandacht te trainen.”
Maxime keek nieuwsgierig op. “Hoe bedoel je?”
“Het begint allemaal met je ademhaling,” antwoordde Slaaapie. “Door je te concentreren op je ademhaling, geef je jezelf een anker, iets waar je steeds op kunt terugkomen. Wil je het proberen?”
Maxime knikte. “Ja, ik wil het wel proberen.”
Slaaapie glimlachte bemoedigend. “Oké, ga comfortabel zitten en zet je voeten stevig op de grond. Zorg dat je rug recht is, maar niet gespannen.”
Maxime volgde de aanwijzingen en zette zijn voeten plat op de grond, zoals Slaaapie had gezegd.
“Adem nu langzaam in door je neus,” zei Slaaapie, “en voel hoe de lucht je lichaam binnenkomt. Richt al je aandacht op die ademhaling, alsof het het enige is dat er nu toe doet.”
Maxime ademde rustig in en voelde hoe zijn borst en buik zich vulden met lucht.
“En adem langzaam uit door je mond,” vervolgde Slaaapie. “Doe dit nog een paar keer en merk op hoe je je steeds meer kunt concentreren op het in- en uitademen.”
Maxime volgde de ademhaling, en na een paar keer voelde hij dat zijn lichaam wat meer ontspande. Zijn hoofd voelde rustiger.
“Goed zo, Maxime,” zei Slaaapie. “Nu wil ik dat je je aandacht op één plekje in je lichaam richt. Misschien je handen, of je voeten. Kies maar een plek en probeer die te voelen.”
Maxime koos zijn handen en voelde hoe ze rustten op het bureau. Hij merkte op hoe zijn vingers een beetje tintelden en hoe ze op de koude, gladde tafel lagen.
“Richt al je aandacht op dat ene plekje,” zei Slaaapie zacht. “En elke keer dat je merkt dat je gedachten afdwalen, breng je je aandacht weer terug naar dat plekje. Net zoals je steeds weer naar je ademhaling terugkeerde.”
Maxime merkte al snel dat zijn gedachten weer begonnen te dwalen, maar dit keer had hij een truc. Hij herinnerde zich wat Slaaapie had gezegd en bracht zijn aandacht rustig terug naar zijn handen. De tinteling in zijn vingers werd weer duidelijk.
“Hoe voelt het nu?” vroeg Slaaapie.
Maxime glimlachte. “Het voelt goed. Het lukt me om terug te gaan naar mijn handen, ook al wil mijn hoofd ergens anders aan denken.”
Slaaapie knikte tevreden. “Zie je, Maxime? Door steeds weer terug te keren naar je adem of een plek in je lichaam, train je je aandacht. Het is net als het trainen van een spier: hoe vaker je het doet, hoe sterker het wordt. Het hoeft niet perfect; elke keer dat je het probeert, word je een beetje beter.”
Maxime voelde zich opgelucht. “Dus ik hoef niet meteen de hele tijd gefocust te blijven?”
“Nee, absoluut niet,” antwoordde Slaaapie. “Het gaat erom dat je oefent. Elk moment dat je je aandacht terugbrengt, wordt je aandachtspier een beetje sterker. En dan wordt het steeds makkelijker om je op één ding te concentreren, zoals lezen.”
Maxime knikte en voelde zich rustiger. Hij pakte zijn boek opnieuw op en keek naar Slaaapie. “Dank je wel, Slaaapie. Ik ga mijn aandachtspier trainen, net zoals bij sport.”
Slaaapie glimlachte en gaf hem een bemoedigende knipoog. “Dat is de spirit, Maxime! En onthoud, je hebt altijd je ademhaling en je aandachtspier bij je, voor als je ze nodig hebt.”
Met die woorden verdween Slaaapie weer net zo stil als hij gekomen was. Maxime glimlachte, nam een diepe ademhaling en richtte zijn aandacht rustig op de eerste zin in zijn boek. Hij wist nu dat, met een beetje oefening, hij zich steeds beter zou kunnen concentreren.
Vragen:
- Wanneer duwde je de handen tegen elkaar?
- Wat voelde je en waar?
- Hielp het om de handen tegen elkaar te duwen? Waarom?
- Is dit iets wat je vaker zou helpen?
STAP 3 Mindfulness oefening
Voor een onderprikkelde leerling die meer zelfbewustzijn nodig heeft, is een bewegende bodyscan een effectieve mindfulness-activiteit. Deze oefening helpt om aandacht te vestigen op het lichaam en de eigen energie te voelen, wat bijdraagt aan een groter bewustzijn van het eigen lichaam en innerlijke sensaties. In deze activiteit nodigen we de leerling uit om verschillende lichaamsdelen te bewegen en hier aandachtig bij stil te staan.
Soort: Bewegende bodyscan
Tijd: 5 – 8 min
Ga lekker liggen of zitten. Suit je ogen of sluit ze zover je prettig vindt. Neem eerst een diepe adem in… en blaas rustig uit. Voel maar eens hoe je lichaam zich klaarmaakt voor een avontuur van binnenuit. Goed, nu gaan we op pad, van onze tenen helemaal tot aan ons hoofd!
Laten we beginnen met onze tenen. Wiebelen ze een beetje? Beweeg ze maar zachtjes, alsof je met je tenen zwaait. Voel je een kriebel, een beetje warmte, of misschien helemaal niets? Dat is allemaal oké! We zijn gewoon aan het ontdekken.
Nu reizen we een stukje omhoog naar je voeten. Draai je voeten zachtjes rond, alsof ze cirkeltjes tekenen in de lucht. Voel je hoe je voeten bewegen? Zijn ze zwaar of licht? Of misschien voelt het heel anders. We nemen gewoon de tijd om te voelen zonder te haasten.
Oké, nu zijn je benen aan de beurt! Strek ze een beetje, en als je wilt, geef ze een klein schudje. Hoe voelen je benen aan? Soms voelen ze als jelly, of juist sterk als een boom. Wat je ook voelt is helemaal goed. We leren gewoon ons lichaam kennen.
Leg nu je handen zachtjes op je buik. Voel maar hoe je buik op en neer gaat terwijl je ademt. Je buik heeft het druk, hè? Hij beweegt als een ballon die langzaam opblaast en weer leegloopt. En nu je borstkas… die beweegt ook mee! Hoe voelt dat?
Tijd om je schouders een beetje op en neer te halen. Alsof je je schouders laat zwaaien. Beweeg daarna je armen zachtjes heen en weer. Voel je iets in je schouders of armen? Misschien een beetje kriebels of tintelingen?
Als laatste, voel maar eens even je gezicht en je hoofd. Trek eens een grappig gezicht of maak je gezicht heel ontspannen, alsof je heerlijk ligt te slapen. Voel hoe je gezicht een beetje zachter wordt.
Nu heb je je hele lichaam bewogen en gevoeld, van je tenen tot je hoofd! Neem nog een laatste diepe adem in… en uit… Hoe voel je je nu? Meer wakker of juist rustig? Alles wat je voelt is goed – want dit is jouw eigen Slaaapie-avontuur!
Deze bodyscan helpt je om je hele lijf wakker te maken en je meer energie en aandacht te geven. Je kunt het elke keer doen als je even niet helemaal wakker voelt, of gewoon om even goed te voelen hoe je lichaam erbij staat.
Vragen:
- Wat merkte je op tijdens de oefening?
- Werd je rustiger? Waar merkte je dat aan?
- …
AFSLUITVRAAG: Hoe kan jij jezelf de volgende keer helpen als je merkt dat je weinig concentratie hebt?
De afsluitvraag kan je stellen om de leerling te laten meedenken in oplossingen wanneer hij/zij zich oncomfortabel voelt door te weinig prikkels. Als de leerling dit niet goed kan beantwoorden dan laat je het zo. Je kan de leerling nog een keer uitnodigen voor een Geheime missie.
*Let wel verandering komt door mindfulness van binnenuit en ontstaat wanneer de leerling hier klaar voor is. Bewust worden is de eerste stap.
